Ziekte en gezondheid | Voorkomen van ziektes Terug Door: Inger van der Laan Voorkomen van ziektes Het voorkomen van ziektes is erg belangrijk. Dit begint al bij de aankoop van de vogel. Het beste kan de vogel gekocht worden bij een goed bekend staande vogelkweker. Uiteraard is dit niet altijd makkelijk te beoordelen. Kijk bij aanschaf hoe de vogels eruitzien, hoe schoon de kooien zijn, hoe de vogels worden behandeld en welk soort voer ze krijgen. Als dit niet in orde is, kun je er beter geen vogels kopen. Als het wel in orde en je hebt een gezonde vogel kunnen kopen dan begint de volgende stap: quarantaine. Koop beter geen vogels op vogelmarkten, dierenwinkels of handelaren. Op dit soort plaatsen komen veel vogels bij elkaar en is de kans op ziekteverspreiding groter. Bovendien is er vaak weinig bekend van de herkomst van de vogels. Bij een kweker heb je bijvoorbeeld vaak de mogelijkheid de ouders van de vogel te bekijken. Quarantaine Een vogel in quarantaine zetten, betekent dat een nieuw aangeschafte vogel geheel afgezonderd wordt van alle aanwezige vogels. De vogel mag dus niet in dezelfde ruimte worden gezet. Het belangrijkste doel van de quarantaine is om te voorkomen dat er ziektes worden binnengebracht door een nieuwe vogel. Van de buitenkant kan een vogel er perfect uitzien, maar toch een ziekte bij zich dragen. In deze periode kan de vogel nauwkeurig geobserveerd worden. Door een verhuizing ontstaat stress bij de vogel. Stress kan de weerstand verlagen, waardoor juist in de quarantaineperiode ziektes eerder zichtbaar kunnen worden. Er kan ook mestonderzoek worden gedaan op aanwezigheid van parasieten en bacteriën en bloedonderzoek op de aanwezigheid van virussen. Verder kan de vogel in deze periode ontwormd worden. De meningen verschillen over de periode waarin een vogel in quarantaine gehouden wordt. In het algemeen kan gesteld worden dat een quarantaineperiode minimaal 8 weken duurt, maar langer is nog beter. Tijdens de dagelijkse verzorging dient de quarantaine vogel altijd als laatste gevoerd en schoongemaakt te worden. Het is zelfs beter om hierbij andere kleding aan te trekken. Dagelijkse controle en hygiëne Vogels zijn geneigd ziekteverschijnselen zolang mogelijk te verbergen. Het is daarom van groot belang dat (kleine) veranderingen in het gedrag snel worden opgemerkt. Hoe eerder een zieke vogel wordt onderzocht en behandeld, hoe beter de kans op genezing. Bij de dagelijkse controle wordt gekeken hoe de vogels zich gedragen, hoe ze eruitzien en of er lichamelijke afwijkingen zichtbaar zijn. Hierdoor leer je de vogels ook goed kennen en valt een verandering nog sneller op. Door een kooi of voliere goed schoon te houden wordt de kans op ziekten verkleind. De ontlasting kan het beste dagelijks verwijderd worden. Tijdens het weghalen kan direct worden gekeken of de ontlasting er normaal of afwijkend uitziet. Afwijkende ontlasting kan wijzen op de aanwezigheid van een ziekte. Zitstokken en takken moeten ook vrij zijn van ontlasting. Bij jeuk of irritatie wrijven vogels bijvoorbeeld de kop langs de zitstok of langs een tak. Hierdoor zou een infectie kunnen optreden, indien de zitstokken vies zijn. Voer- en waterbakken moeten dagelijks worden schoongemaakt. Zorg dat de bakken nooit onder een zitplaats staan. Via ontlasting kunnen vele ziektekiemen worden verspreid. Deze kunnen weer worden opgenomen en hierdoor een ziekte veroorzaken. Wormkuren Met name bij vogels die in een buitenvoliere worden gehouden, kunnen wormen voorkomen. Besmetting met wormen veroorzaakt onder meer vermagering, diarree en zelfs sterfte bij vogels. Een vogel kan besmet worden via voedsel (bv. planten uit de natuur, hier kunnen wormeitjes opzitten afkomstig van wilde vogels), mest van buitenvogels (het beste is het om een gesloten dak te hebben) of via ontlasting van besmette vogels in de voliere. Het ontwormen kan twee keer per jaar worden gedaan: voor het broedseizoen en na het broedseizoen (niet tijdens de rui). Dit omdat er beter niet ontwormd kan worden in de periode dat er gekweekt wordt in verband met mogelijke effecten op de eieren en/ of jongen. Ook tijdens de rui kan er beter niet worden ontwormd, omdat de rui veel vergt van vogels. Het wormmiddel Panacur ® zou een negatief effect kunnen hebben op de veerontwikkeling (aangetoond bij postduiven). Verder is de wijze van ontwormen belangrijk, dit kan via drinkwater en oraal. Bij oraal ontwormen (Panacur ®) wordt het ontwormmiddel in de bek gedaan. Hierbij weet je zeker dat de vogel voldoende binnenheeft, maar moeten ze gevangen worden en dit veroorzaakt stress. Ontwormen kan ook door het drinkwater (Bogena wormmiddel ®), maar nadeel hiervan is dat papegaaien en parkieten relatief weinig drinken (zeker bij afwijkende smaak) en het kan dus dat ze niet voldoende binnenkrijgen. Wanneer vogels te weinig ontwormmiddel binnenkrijgen, helpt het middel niet goed en kan resistentie optreden bij de wormen. Dat betekent dat het worm-middel steeds minder goed werkt. Dosering via drinkwater wordt vaak gedaan bij groepen vogels. Tips bij drinkwaterdosering: * Druivesuiker door drinkwater om aan te zoeten * Ontwormen op droge dagen bij buitenvoliere (bij regen drinken ze van het gaas) * Water halve dag van te voren weghalen * Geen badwater en niet sproeien * Geen groente en fruit (bevat vocht) * Kleine waterbak gebruiken en gepaste hoeveelheid wormmiddel geven * Water terugmeten of er voldoende gedronken is * Water dagelijks verversen Feitelijk is het het beste om na het ontwormen, dit 10-14 dagen later te herhalen, omdat het ontwormmiddel zelf wel de wormen doodt, maar niet de eitjes. Door korte tijd later opnieuw te ontwormen doorbreek je de cyclus. Dit komt dus neer op twee keer tweemaal per jaar. Er wordt ook weleens aangeraden om vier keer per jaar te ontwormen (bij de wisseling van de seizoenen). Wat vooral ook belangrijk is, is het voorkomen van een wormbesmetting: * Regelmatig bodembedekking vervangen (buitenvoliere) *Afgesloten dak bij buitenvoliere, dus geen contact met mest van buitenvogels * Geen voer over de bodem strooien (ivm opname van wormeieren via mest door de voeding) * Dagelijks vogelmest verwijderen * Voorkomen dat mest in water en/ of voerbakken valt (bakken niet onder zitplaatsen) * Nieuwe vogels twee keer ontwormen voordat ze bij andere vogels gezet worden Diverse merken wormmiddelen Mestonderzoek Er hoeft niet te worden gekozen voor preventief ontwormen. Het wordt zelfs soms afgeraden. Gezonde volwassen vogels hebben in principe niet snel last van wormen. Zij hebben en goede weerstand. Daarom kan ook mestonderzoek worden uitgevoerd om te bepalen of de vogels wormbesmettingen hebben. Bij groepen vogels kan een mengmonster genomen worden. De mest wordt zo vers mogelijk opgevangen en daarna zo snel mogelijk gebracht of verstuurd naar een dierenarts voor onderzoek. De dierenarts zal naar aanleiding van de uitslag bepalen of de vogels ontwormd moeten worden of niet. Neem van te voren contact op met de dierenarts voor advies over het nemen van de mestmonsters.